ANADOLU VE RUMELİ MÜDAFAA-İ HUKUK CEMİYETİ, Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra, Müdafaa-i Hukuk ve Redd-i İlhak adlarıyla kurulan cemiyetlerin Sivas Kongresi’nde birleştirilmesi sonucu 7 Eylül 1919’da kurulan örgüt. Millî Mücadele yıllarında, düşmanların Türkiye’yi parçalama ve Türk milletini yok etme girişimleri ve azınlıkların haince davranışları karşısında, yurdun her yanında Müdafaa-i Hukuk ve Redd-i İlhak adlarıyla dernekler kurulmuştu. Sivas Kongresi’nde, yurdun tümünün savunulmasını sağlamak için, kendi bölgelerini korumak amacıyla kurulan bu yerel örgütlerin birleştirilmesine karar verildi. Böylece Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti (Anadolu ve Rumeli Haklarını Savunma Derneği) kuruldu. Ayrıca bir de Cemiyet Heyet-i Temsiliyesi seçildi. Son Osmanlı Meclis-i Mebusan’ın toplanması için 7 Kasım 1919’da yapılan seçimlerde cemiyetin üyesi olan adaylar, büyük çoğunlukla milletvekili seçildiler. Meclis açıldığında gerek padişah ve gerekse İtilâf Devletleri’nin baskılarından çekinen cemiyete mensup milletvekilleri, kendilerini gizlemek amacıyla “Felâh-ı Vatan” (Vatanın Kurtuluşu Grubu) adında bir grup kurdular. Bu grubun çalışmaları sonucu Meclis-i Mebusan, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin aldığı kararlar doğrultusunda, “Misak-ı Millî”yi kabul ve ilân etti (28 Ocak 1920). Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nın dağılmasından sonra Ankara’da toplanan TBMM’de, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, bir iktidar partisi durumuna geldi. TBMM’nin üyeleri arasındaki görüş ayrılıklarının artması üzerine, 10 Mayıs 1921’de Mustafa Kemal Paşa’nın başkanlığında toplanan 151 milletvekili, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin mecliste bir grubunu (Müdafaa-i Hukuk Grubu) kurdu. Kurtuluş Savaşı’nın zaferle sonuçlanmasından sonra, Gazi Mustafa Kemal Paşa, Halk Fırkası adıyla siyasî bir parti kurmaya karar vererek Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti örgütünü bu partiye temel yaptı. Daha sonra millî birliğin sağlanmasında ve yurdun kurtarılmasında önemli hizmetleri görülen bu dernek, görevini tamamlamış olduğu kabul edilerek feshedildi (11 Eylül 1923).