AVUSTURYA, Orta Avrupa’da devlet. Kuzeyden Almanya ve Çek Cumhuriyeti, doğudan Macaristan, güneyden Slovenya ve İtalya, batıdan İsviçre ve Lihtenştayn’la çevrilidir. Yüzey Biçimleri: Avusturya bir dağlar ülkesidir. Yalnızca Viyana çevresi alçak ve ovalıktır. İsviçre Alpleri’nin uzantısı olan batı-doğu yönünde ülkenin dörtte üçünü kaplayan Avusturya Alpleri, kuzey, güney ve merkezde verimli vadilerle bölünmüş üç sıra durumundadır. Avusturya’nın en yüksek noktası olan Grossglockner (3.798 metre), batıdaki Tirol ve Carinthia dağları arasında yükselir. Yukarı Avusturya, Aşağı Avusturya ve Burgenland eyaletlerinde kalan Alp bölgesinin kuzeydoğu ve doğusu, Macaristan ovasının bir parçasını oluşturan zengin Viyana ovasına doğru alçalan ormanlık yaylalardır. Alman sınırından doğuya akan büyük Tuna ırmağı, Avusturya’yı bir baştan bir başa aşarak 347 km yol alır. Avusturya’nın diğer önemli akarsuları Tuna’nın kollarıdır. Macaristan sınırındaki 340 km2’lik Neusiedler Gölü ülkenin en büyük gölüdür. İklim: Genellikle yazları yağışlı, kışları kurak bir iklime sahiptir. Batı bölgesinde yıllık yağış miktarı 1.000 mm’yi geçer. Doğuda soğuk kışları ve sıcak yazlarıyla tipik bir kara iklimi egemendir. Yüksek dağlar yılın altı ayı karlıdır. Bununla birlikte vadiler genellikle daha kuru olan vadilerde sıcaklık -6°C’nin altına ender olarak düşer. Ancak daha yüksek yerler doğal olarak çok daha soğuktur. Alplerin ılık rüzgârı foehn, ani sıcaklık değişmelerine ve çığ tehlikesine yol açar. Ekonomi: Faal nüfusun % 7’si tarım sektöründe olup tarım üretimi, ülke tüketimini karşılamaktan uzaktır. Kuzeydeki ve doğudaki düzlüklerde buğday, arpa, şekerpancarı, patates, meyve yetiştirilir; bağcılık yapılır. Alp vadilerinde çok sayıda büyükbaş hayvan beslenir. Hidroelektrik enerji, sanayi sektörünün ihtiyaçlarını karşılayacak düzeydedir; demir-çelik, makine, kimya ve tekstil sanayilerinin güçlü olduğu ülkede sanayi etkinlikleri oldukça çeşitli alanlara yöneliktir. Faal nüfusun yaklaşık yüzde 13’ü, geçimini turizmden sağlar. Doğu Avrupa ülkelerindeki siyasî ve ekonomik dalgalanmaların yanında, sağlıklı yapısını koruyan Avusturya ekonomisi, Viyana Borsası’na önemli miktarda yatırımcı çeker. Tarih: Roma İmparatorluğu döneminde üç eyalete (Raetia, Noricum, Pannonia) bölünen ülke, daha sonra Hunların ve Germen kavimlerinin saldırılarına uğradı. 6. yüzyılda Türk kökenli Avarlar ülkenin bir bölümünü ele geçirdiler. Charlemagne 796’da Avar İmparatorluğu’na son verdi ve Doğu Markası’nı (Ostwark) kurdu. Bu sınır eyaleti (marka) 976’da Babenberg Ailesi’ne verildi ve ailenin erkek soyunun son bulduğu 1246 yılına kadar da onların yönetiminde kaldı. Ailenin mülkiyetindeki topraklar (Avusturya, Steiermark, Karntern), önce Bohemya Kralı II.Otakar’ın daha sonra da, 1273’te I. Rudolf adıyla taç giyen Habsburg Hanedanı’ndan Rudolf’un mülkiyetine geçti. Habsburglar Avusturya üzerindeki egemenliklerini güçlendirdi; 1438’den 1806’ya kadar Kutsal Roma-Germen imparatoru unvanının yanı sıra, Bohemya ve Macaristan kralı unvanını da taşıdılar (1526-1918). Evlilikler yoluyla devletlerinin topraklarını genişlettiler; Hollanda’dan İspanya’ya kadar uzanan Fransa topraklarını da içine alan geniş bölgenin yönetimini üstlendiler. İmparator V. Karl, Avusturya topraklarını 1522’de kardeşi Ferdinand’a verdi; 1526’da Bohemya ve Macaristan’a veraset yoluyla sahip olan Ferdinand, 1588’de İmparator unvanını aldı. Avusturya Hanedanı,Osmanlı Devleti’yle boy ölçüşebilen bir Avrupa gücü hâline geldi (Birinci Viyana Kuşatması, 1683); Reform’a karşı çıktı, üç yüzyıl boyunca Fransa’ya rakip oldu. Napolyon Savaşları, II. Franz’ı, Kutsal Roma-Germen imparatoru unvanından vazgeçmeye zorladı (1806). II. Franz’ın toprakları 1804’te Avusturya İmparatorluğu adını aldı. Napolyon’un istila ettiği topraklar Viyana Kongresi’nde (1814-1815) geri verildi. Kongreyle, Avusturya’nın gücü bir kez daha kanıtlandı. İmparatorluk, Avusturya’dan başka, Bohemya, Macaristan, Galiçya, Kuzey İtalya, Hırvatistan, Slovenya’yı da kapsıyordu ve imparator, Germen Konfederasyonu başkanı unvanına da sahipti. Fransa’daki 1848 Devrimi’nin başarısının ardından İmparatorluk özgürlükçü ve milliyetçi hareketlerle mücadele etmek zorunda kaldı. Lombardia’nın kaybedilmesinden (1859) sonra, Prusya karşısındaki Sadova bozgunu (1866), Almanya ve İtalya’daki Avusturya varlığının sonu oldu. Macaristan’la yapılan görüşmeler iki devleti, Cisleithania (Avusturya İmparatorluğu) ve Transleithania’yı (Macaristan Krallığı) tek bir hükümdarın, Franz Joseph’in (1848-1916) yönetimi altında birleştiren ikili bir monarşinin kurulmasıyla sonuçlandı. Milliyetçi hareketlerle mücadele ve izlenen yayılmacı siyaset, monarşinin sonunu hazırladı. 1908’de Bosna-Hersek’in ilhakı uluslararası gerilimi artırdı. Karışıklıkların sürdüğü bir dönemde gerçekleşen Saraybosna suikastı (28 Haziran 1914) Avusturya’yı Sırbistan’a savaş ilan etmeye itti; bu da I.Dünya Savaşı’na yol açtı. Dünya savaşının sonunda I. Karl (1916-1918) tahttan çekilmek zorunda kaldı, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu parçalandı; Avusturya yeniden küçük bir devlet haline geldi. 12 Kasım 1918’de cumhuriyet ilan edildi. Ağır sosyal ve siyasî mücadelelere sahne olan (1927’de sosyalist hareketin şiddet yoluyla bastırılması) ve Nazi Almanyası’nın tehdidi altında bulunan Avusturya (şansölye Dollfuss’un temmuz 1934’te öldürülmesi) sonunda Almanya tarafından ilhak edildi (Anchluss, Mart 1938) ve Reich’ın eyaletlerinden biri hâline geldi. 1955’e kadar dört müttefik gücün işgali altında kalan ülke, Mayıs 1955’te imzalanan bir antlaşmayla tarafsız kalmak koşuluyla 1938 öncesi sınırlarına kavuştu. Avusturya, 1971’den 1983’e kadar muhafazakâr Halk Partisi ile Sosyalist Parti’nin oluşturduğu koalisyon tarafından yönetildi; koalisyon partileri Avusturya’yı sosyal adaletçi bir modele oturtmaya çabaladı. 1983 seçimlerinde mecliste çoğunluğu kaybeden sosyalistler liberallerle (Avusturya Özgürlük Partisi) koalisyona gitti. 1986’da cumhurbaşkanlığı seçmini eski BM genel sekreteri Kurt Waldheim kazandı; 1992’deyse Halkçı Parti adayı Thomas Klestil cumhurbaşkanı oldu.Avusturya, Temmuz 1989’da Avrupa Topluluğu’na resmî olarak üyelik başvurusunda bulundu, 1992’de de, Avrupa Serbest Ticaret Birliği’yle (EFTA) Avrupa Ekonomik Alanı’na (AEA) katılma antlaşması imzaladı. Haziran 1994’te başvurusu kabul edilerek 1 Ocak 1995’te de Avrupa Topluluğu’na üye oldu. 2004 yılında yapılan seçimler sonucunda başbakanlığa Heinz Fischer getirildi.

AVUSTURYA

Resmî adı                :  Avusturya Cumhuriyeti

Yüzölçümü             :  83.589 km²

Nüfus                     :  8.120.000 (2005)

Başkent                  :  Viyana

Resmî dil                 :  Almanca

Dinler                      :  % 84,3 Katolik; % 5,6 Protestan; % 1 diğer [1998]

Para birimi               :  Euro