ABALIOĞLU, YUNUS NADİ, (1880 Fethiye - 28 Haziran 1945 Cenevre),
Kurtuluş Savaşı’nı ve Atatürk Devrimlerini destekleyen Yeni Gün ve Cumhuriyet
gazetelerinin kurucusu, Birinci TBMM İzmir milletvekili, gazeteci ve yazar.
Fethiyeli Abalızâde Hacı Halil Efendi’nin oğludur. İlköğrenimini Fethiye’de,
ortaöğrenimini Rodos’ta ve İstanbul Mekteb-i Sultanî’de tamamladı. Bir süre
Hukuk Mektebi’ne devam etti. Gazeteciliğe, hukuk öğrenciliği sırasında Baba
Tahir’in çıkardığı “Malûmat” gazetesinde başladı. II.Abdülhamid dönemine karşı
kurulan bir gizli derneğe üye olduğu gerekçesiyle tutuklanıp Midilli’de üç yıl
kalebentliğe mahkûm edildi (1901). Cezasını tamamladıktan sonra Fethiye’ye ve
II.Meşrutiyet’in ilânından sonra da yeniden İstanbul’a döndü (1908). İkdam ve
Tasvir-i Efkâr gazetelerinde yazılar yazmaya başladı. 1910’dan başlayarak
İttihat ve Terakki’nin Selânik’te çıkan yayın organı Rumeli gazetesinde bir yıl
başyazarlık yaptı. Daha sonra Aydın mebusu seçilerek Meclis-i Mebusan’a girdi
(1911); milletvekilliği yanı sıra Tasvir-i Efkâr’da başyazarlık ve yazı işleri
müdürlüğü görevini birlikte yürüttü. I.Dünya Savaşı sonunda, İstanbul’da kendi
gazetesi “Yeni Gün”ü çıkardı. Gazetede bir yandan Mondros Ateşkes Antlaşması ve
sonuçlarını eleştirirken, bir yandan da Kurtuluş Savaşı’na destek verdi. Bu
yüzden 1920’de gazetesini kapatıp Ankara’ya taşımak zorunda kaldı ve Anadolu’da
Yeni Gün adıyla yeniden yayımladı. 1920’de Birinci TBMM’ye İzmir milletvekili
olarak seçildi. 1923-1943 arası Muğla milletvekili olarak parlamentoda görev
yaptı. 1924’te İstanbul’da “Cumhuriyet” gazetesini kurdu ve ölümüne değin bu
gazetenin başyazılarını yazdı. Ayrıca Cumhuriyet Devrimlerini tanıtmak amacıyla
1925-1952 arası Fransızca yayımlanan “La République” adlı gazeteyi çıkardı.
1945’te tedavi için gittiği İsviçre’nin Cenevre kentinde yaşama veda etti.
Ölümünden sonra adına her yıl “Yunus Nadi Armağanı” düzenlendi. Eserleri:
Artemis (1900), İhtilâl ve İnkılâb-ı Osmanî (1908), 40 Saat Graf Zeplin ile
Havada (1930); Millî Mücadele anıları: Mustafa Kemal Paşa Samsun’da (1955),
Ankara’nın İlk Günleri (1955), Birinci Büyük Millet Meclisi’nin Açılışı ve
İsyanlar (1955), Çerkez Ethem Kuvvetlerinin İhaneti (1955), Ali Galib Hadisesi
(1955). Anılar, 1978’de beş kitap hâlinde “Kurtuluş Savaşı Anıları” adıyla
yeniden yayımlandı.