ALAY, Osmanlı devlet teşkilâtında askerî ve idarî törenlerin tertibini, 19. yüzyıldan itibaren de askerî bir birliği ifade eden terim. Alay kelimesinin Osmanlı protokolünde kullanım alanı oldukça yaygındır. Padişahın sefere gidiş ve dönüşü sırasında Topkapı Sarayı’ndan Davutpaşa’ya kadar yapılan törene alay-ı hümâyun, tahta çıkan padişah için Eyüp Sultan Camii ve Türbesi’ndeki kılıç kuşanma törenine kılıç alayı, padişahın bayram namazını kılmak için camiye gidip gelirken düzenlenen törene bayram alayı, padişahın cuma namazını kılmak için camiye gidip gelirken düzenlenen törene cuma alayı, bir şehzadenin tahta çıkışından sonra eski sarayda bulunan annesinin Topkapı Sarayı’na getirilmesi sırasında yapılan törene vâlide alayı denirdi. Askerî terim olarak alay, Asâkir-i Mansure-i Muhammediye Ordusu’nun kurulmasından sonra tabur ile livâ arasında ordunun belli bir bölümü için kullanılmıştır. Alayın en büyük amiri miralaydı.