AUGUSTUS, GAİUS JULİUS CAESAR OCTAVİANUS, (MÖ 63 Roma - MS 14 Nola), ilk Roma imparatoru. Sezar’ın kız kardeşinin torunudur. Sezar onu evlât edindi ve mirasçı yaptı. Bu durumda Octavianus, dönemin konsülü Antonius’a rakip oldu. Sezar’ın MÖ 44’te öldürülmesinden sonra imparatorlukta her ikisi de hak iddia etti. Mutine’de savaştılar (MÖ 43). Bu savaşta yenilmesine karşın Octavianus, Roma Senatosu’nun Antonius’a yüz çevirmesinden yararlanarak Antonius ve Lepidus’la birlikte, kurulan ikinci triumvirliğe girdi (MÖ 43). Daha sonra doğuda cumhuriyete bağlı kalan Brotos ve Cassius yönetimindeki orduyu Phillipe’de yendikten sonra, yaptıkları anlaşmayla imparatorluğu aralarında paylaştılar. Antonius, Batı Avrupa’yı aldı. Ancak, triumvirliğin üyeleri arasında kısa süre sonra anlaşmazlıklar başgösterdi. Sezar gibi mutlak yetke isteyen Octavianus, önce Afrika’daki Lepidus’un siyasî yetkilerini ortadan kaldırdı. Daha sonra, Antonius’un doğuda Kleopatra ile eğlenceye dalarak Roma’ya karşı görevlerini unuttuğu gerekçesiyle Senato’yu Mısır’a karşı savaş açmaya razı etti. Antonius’u Aktium’da yenerek, Mısır’ı egemenliği altına aldı (MÖ 31). Bir yıl sonra İskenderiye’yi de alması ve ardından Antonius ve Kleopatra’nın intihar etmesi üzerine dünya egemenliğini kurdu. Roma Senatosu kendisine mutlak yetkesini pekiştiren augustus unvanını verdi. Bütün bu yetkiler, bir kişinin elinde toplanınca, Roma’nın cumhuriyet devri sona erdi ve imparatorluk devri başladı. Augustus, imparator olduktan sonra kırk yıl daha yaşadı. Ülkesini barışa kavuşturdu. Devlet örgütünü yeni baştan düzenledi. Yaşadığı döneme kişiliğinin damgasını vurdu. Bu yüzden zamanına Augustus Çağı denir. İmparatorlukta tarım, sanat ve ticaret gelişti. Ülke, güzel anıtlarla değerlendirildi ve süslendi. Augustus, Roma’da on altı tapınak ve büyük bir tiyatro yaptırdı. Kendi adı verilen bir forum açtırdı. Roma’nın en büyük şair ve bilginleri onun devrinde yetişti.