AYTMATOV, CENGİZ, (1928 Alma Ata/Kırgızistan), Kırgız roman ve öykü yazarı. Bir memurun oğludur. İlköğrenimini köyünde yaptı. Büyükannesinden dinlediği masal ve destanların derin etkisinde kaldı. II.Dünya Savaşı’ndan sonra Cambul Baytar Okulu’nu ve Kırgızistan Tarım Enstitüsü’nü bitirdi. İlk öyküsünü 1952’de yayımladı. 1957’de Sovyet Yazarlar Birliği’ne üye seçildi. Hem Rusça hem Kırgızca yazdığı eserlerinde Kırgız toplumunda, geleneksel yaşamı, gelenekle çağdaşlığın çatışmasını, savaşın acılarını, yaşanan aşkları çokluk gerçekçi, zaman zaman da romantik-lirik bir üslupla anlattı. 1958’de yayımladığı “Cemile” adlı öyküsü ona, ülkesinin sınırlarını aşan bir ün kazandırdı. Genç bir Kırgız kadınının geleneksel ahlâk anlayışına karşı direnerek, kendi mutluluğunu arayışını konu alan bu şiirsel yapıtı, Louis Aragon tarafından “dünyanın en güzel aşk öyküsü” olarak nitelendirildi. 1963’te kendisine Lenin Ödülü’nü kazandıran “Öğretmen Duyşen” adlı öyküsünde, Sovyet iktidarının Kırgızistan’daki ilk yıllarında, tutucu geleneklerin ve davranış biçimlerinin aşılması için verilen zorlu savaşımı anlattı. “Kopar Zincirlerini Gülsarı”da (1966) yaşlı bir çobanla atının şiirsel yaşam öyküsü çerçevesinde Sovyet toplumunun gelişim sürecini yansıtmaya çalıştı. 1968’te de Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği Devlet Ödülü’nü alan Aytmatov’un, hem Kırgızca hem de Rusça yazılmış yapıtları birçok dünya diline çevrildi. Aytmatov’un diğer yapıtları arasında “Yüz Yüze” (1958), “Selvi Boylum” (1961), “Toprak Ana” (1963), “Gazeteci Cuyuydo” (1952), “Aşim” (1953), “Dağlar ve Stepler” (1962), “Kızıl Elma” (1964), “Beyaz Gemi” (1971) anılabilir. Aytmatov’un Türkçeye çevrilen yapıtları 1974 ve 1982’de “Bütün Eserleri” adı altında toplanmıştır.

CENGİZ AYTMATOV’UN ESERİ

CEMİLE

Kırgız asıllı Sovyet yazar Cengiz Aytmatov’un eseri. İlk basımı 1958’de yapıldı. Kahramanı, genç bir Kırgız kadını olan eserde, geleneksel tutumlara karşın, mutlu olma hakkının savunulması ve sevgiye doğru cesaretle yürünmesi anlatılır. Eserin Fransızca çevirisini yapan Louis Aragon, Cemile’yi “dünyanın en güzel aşk öyküsü” olarak niteler.