AD, bir kimseyi, bir şeyi belirtmeye ve anlatmaya yarayan sözcük, isim. Kişileri ve dünyada tek olan nesneleri belirten adlara özel ad, nesneleri belirten adlara da cins ad denir. Kişi adları, özel ad ve aileyi belirten soyad olarak ikiye ayrılır. Özel ad, aynı soydan gelenleri birbirinden ayırır. Kişinin sonradan seçtiği ada takma ad denir. Takma ad, genellikle şairler ve yazarlar tarafından kullanılır. Eski Türk geleneklerinde çocuğa törenle ad verilir, kahramanlık göstermesi koşulu aranır, aksi hâlde adsız sayılırdı.
ADLAR
Sözcük, cümle içinde belli görevi ve anlamı olan dil ögesidir. Sözcükler iki gruba ayrılır:
1) Ad (isim) soylular
2) Eylem (fiil) soylular
Sözcük Türleri
Ad (İsim) Eylem (Fiil)
Önad (Sıfat)
Adıl (Zamir)
Belirteç (Zarf)
İlgeç (Edat)
Bağlaç
Ünlem
Adlar (İsimler)
Varlıkları, kavramları ayırt etmeye yarayan sözcüklerdir. Adlar; iş, oluş, hareket anlatmaz. Bu sözcükler “kök” hâlindeyken (-mek, -mak) eki almaz: araba, kuş, kelebek, roman, öykü…
Adların Genel Özellikleri
a) Adlar, somut ya da soyut olabilir:
çatal, su, ağaç; aşk, sevgi, dostluk…
b) Ekeylem (-idi, -imiş, -dir) alarak yüklem görevi yapar:
Su sıcaktı.
Yüklem
c) Sıfat tamlamasında, tamlanan olur:
kara tren, zengin adam, kötü söz…
d) Yapım eki alır:
Türk-çe, kitap-lık, su-la- …
e) Çekim eklerini alır:
· Ad durum eki alır:
oda-y-ı, oda-da, oda-dan, oda-y-a
· Çoğul eki alır:
çiçek-ler, genç-ler …
· İyelik eki alır:
araba-m, araba-mız
araba-n, araba-nız
araba-s-ı, araba-ları
· Ek-eylem eklerini alır:
Cüzdanımda para yokmuş.
· Yardımcı eylemler (et-, ol-, eyle-,
buyur, kıl-) ile bileşik eylem oluşturur:
Bu kıza âşık olmuş.
· Adlar, ilgi zamiri alır:
Sizinki dizide oynuyor.
Komşununki çok pahalı.
· Ad tamlaması oluşturur. Bu tamlamada adlar, tamlayan ya da tamlanan görevi üstlenir:
televizyonun kumandası
ev yemeğinin lezzeti