ATALAY, BESİM (AHMED), (1882 Uşak - 6 Kasım 1965 Ankara), dilbilimci ve yazar. Uşak ve Şehzadebaşı medreselerinde öğrenim gördü. İstanbul’da Dârülmuallimin’i bitirerek öğretmen oldu (1909). Çeşitli illerde öğretmenlik ve millî eğitim müdürlüğü yaptı (1910-1919). Kurtuluş Savaşı başlarında Silifke’de Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’ni kurdu. Memleketi Uşak’a giderek Kurtuluş Savaşı’nı destekleyen eylemlere katıldı. Birinci TBMM’ye Kütahya milletvekili olarak seçildi; üç dönem Aksaray, üç dönem de Kütahya milletvekili olarak parlamentoda yer aldı. Türk Dil Kurumu’nda uzun yıllar yönetici olarak çalıştı (1932-1949). Türk dili üzerindeki çalışma ve araştırmalarıyla tanındı. 1936-1941 arası Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi ve Polis Enstitüsü’nde Farsça dersleri okuttu. Asıl ününü Türk dili alanında yayımladığı tercüme ve telif eserlerle yaptı; bu arada şiirle de ilgilenip Kurtuluş Savaşı’nı, Cumhuriyet’i, Türkçülüğü konu alan şiirler yazdı. Kaşgarlı Mahmud’un Dîvanü Lûgat-it-Türk’ünü ve Kur’an-ı Kerim’i Türkçeye çevirdi. “Türkçülük ve Türkçecilik alanında önemli hizmeti geçenlerden biri” ve “dil devrimine yürekten inanmış bir bilim adamı” olarak tanındı. Kitaplarını Millî Kütüphane’ye, pek çok eşya ve levhalarını ise Etnografya Müzesi’ne bağışladı. Başlıca Eserleri: Maraş Tarihi ve Coğrafyası (1923), Bektaşilik ve Edebiyatı (1924), Türk Dili Kuralları (1931), Türkçemizde Men-Man (1940), Türk Dilinde Ekler ve Kökler Üzerine Bir Deneme (1941), Türkçede Kelime Yapma Yolları (1946), Türk Dilinde Ana Kelimeler veya Türkçe Türetme Sözlüğü (1967), Çeşitli Halk Fıkraları ve Deyimleri (1968), Abuşka Lûgatı veya Çağatay Sözlüğü (1970).