AKŞEMSEDDÎN, (asıl adı, Şemseddin Muhammed bin Hamza’dır), (1390 Şam - 1459 Göynük), Fatih Sultan Mehmed’in hocası, mutasavvıf, hekim ve şair. Şiirlerinde Şemsi mahlâsını kullandı. Giysilerinin renginden dolayı Ak Şemseddin olarak anılır. Babası Şeyh Hamza, Hz.Ebubekir soyundan Şeyh Şahabeddin-i Sühreverdî’nin torunlarındandır. Ailesiyle birlikte Anadolu’ya gelip Amasya’nın Kavak ilçesine yerleştiklerinde, Şemseddin 7 yaşındaydı. İlköğrenimini Amasya’da tamamlayıp, kuvvetli bir dinî eğitim gördükten sonra Osmancık Medresesi’ne müderris oldu; ayrıca iyi bir tıp tahsili yaptı. Halep’e gitti. Bu yolculuk sırasında gördüğü bir rüya üzerine Ankara’ya dönüp Hacı Bayram-ı Velî’ye intisap etti ve onun müridi oldu. Kısa süre Beypazarı ve İskilip’te oturduktan sonra Göynük’te ders vermeye başladı. O sırada Edirne Sarayı’nda Şehzade Mehmed (Fatih) doğmuştu ve Mehmed’in babası Sultan II.Murad, Hacı Bayram-ı Velî’nin tavsiyesiyle şehzadesine Akşemseddin’i lala olarak getirdi; böylece Akşemseddin, Şehzade Mehmed’in hocası oldu. Sultan II.Mehmed, İstanbul’u kuşatırken bile, hocasını yanından ayırmadı. Akşemseddin, devamlı olarak askerin maneviyatını yükseltiyor, II.Mehmed ile istişare ediyordu. Daha önceleri Konstantinopolis’i fethe teşebbüs ederek orada şehit olan Ebû Eyyûb el-Ensârî’nin mezarının yerini manevî bir güçle buldu. Onun da şehri saran Türk ordusuna yardımcı olduğunu ilân etti; hatta rivayete göre, fethin gün ve saatini II.Mehmed’e ve orduya haber verdi. Fatih, hocasını ve mürşidini uzun zaman yanında alıkoymakta ısrar etti, ama Akşemseddin, yerleşmeye karar verdiği Göynük’e gitti ve orada öldü. Türbesi aynı yerdedir. Akşemseddin, din ve tıp sahasında derin bilgiye sahipti. Hacı Bayram-ı Velî’nin ölümünden sonra tarikatın Melâmîlik kolunu Ömer Dede, Bayramîlik kolunu Akşemseddin ve onun halifesi İbrahim Tennuri’nin yürüttükleri bilinir. Akşemseddin’in tıbba dair Mâddet-ül-Hayat (Hayatın Maddesi) ve Kitab-ül-Tıp (Tıp Kitabı) adlı eserinin her ikisi de Türkçe yazılmış olup Feyzullah Efendi Kütüphanesi’ndedir. Ayrıca Hall-i Müşkilât (Güçlüklerin Halli), Risalet-ül-Nûriye (Nûr Risalesi) ve Makamat-ı Evliya (Velîlerin Makamları) adlı Arapça kitapları vardır. Akşemseddin hakkında yazılıp basılmış tek kitap, Emir Hüseyin’in Menakıbnâme’sidir.