ABDULLAH CEVDET, (9 Eylül 1869 Arapkir - 28 Kasım 1932 İstanbul), şair ve yazar. Elâzığ Askerî Rüştiyesi’nde, İstanbul Kuleli Askerî Tıbbiye İdadisi’nde ve Mekteb-i Tıbbiye’de okudu. 1889’da Tıbbiye’de oluşturulan İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin kurucularından biri olarak siyasî faaliyetlere girişti. 1894’te Tıbbiye’yi bitirince Haydarpaşa Hastanesi’nde birbuçuk yıl göz hastalıkları asistanlığı yaptı. İhtilâlci çalışmalarından dolayı 1896’da tutuklanarak Trablusgarp’a sürüldü. 1897’de önce Tunus’a, oradan da Paris’e geçerek Avrupa’daki Jön Türkler’e katıldı; aynı yıl Cenevre’de İshak Sükûtî ile beraber Türkçe-Fransızca olarak Osmanlı adlı mecmuayı yayımladı. Burada istibdat aleyhine makaleler yazdı. II.Abdülhamid tarafından Viyana sefareti doktorluğuna atandı; fakat 1900 yılı başlarında, Padişah’ı eleştiren yazıları yüzünden görevinden alındı. Cenevre’de İçtihad Matbaası’nı kurdu ve 1 Eylül 1904’te İçtihad dergisini çıkardı. Abdülhamid ve hükûmet aleyhindeki “Bir Rüya” adlı eseri yayımladığı için 20 Ekim 1904’te İsviçre’den sınırdışı edildi. Ocak 1905 İstanbul’da gıyabında yapılan muhakeme sonucu ömür boyu kalebentlik cezasına çarptırıldı. Daha sonra İstanbul’a taşınan bu dergi 28 yıl yayımlandı, 358 sayı çıktı. Bir yıl sonra Mısır’a giden Abdullah Cevdet, Kahire’de, bir yandan göz hekimliği yaparken, bir yandan da Jön Türkler’in Ademi Merkeziyet Fırkası’nda çalıştı. 1910’da İstanbul’a geldi ve ölümüne dek ayakta tuttuğu matbaasını İçtihad Evi adıyla yeniden kurdu. “Kütüphane-i İçtihad” serisinde birçok eser yayımladı. Yazı hayatının başlangıcında İslâm dinine bağlı olan Abdullah Cevdet’in, sonradan din aleyhinde yazılar yazması, dinsizlikle suçlanmasına sebep oldu. Dozy’nin “Essai sur I’Histoire de I’İslamisme” adlı eserinden tercüme ettiği “Tarih-i İslâmiyet” yasaklandı; Balkan Savaşı sırasında Hürriyet ve İtilâf Fırkası hükûmeti tarafından hapse atıldı. İçtihad-ı Âlem adıyla yeniden yayımladığı dergisi de 13 Şubat 1915’te kapatıldı. Damad Ferit Paşa’nın sadrazamlığı sırasında 1919’da Sıhhiye Genel Müdürlüğüne getirilen Abdullah Cevdet, 1922’de Bahâîlik’le ilgili bir makalesi yüzünden dava edildi. Dört buçuk yıl süren mahkemesi sonucu önce mahkûm oldu, ancak, “Enbiyaya ta’n-fezâhat-i lisaniyye” (Peygamberleri kötüleme) suçunun kaldırılması üzerine affedildi. Kurtuluş Savaşı’ndan sonra yeni yönetimi öven yazılar yazdı ve ömrünün sonuna dek kendisini tamamen İçtihad’ın yayınına verdi. Bu arada devlet yayını olarak önemli eserlere imza attı. Yazılarında Cevdet, İbn-i Ömer Cevdet, Karlıdağ, Bir Kürt, Hacı Şakir imzalarını kullandı. Avrupa kültürünün Türkiye’deki ateşli savunucularından oldu. Harf Devrimi’nden çok önce, Lâtin harflerinin kabulü tezini savundu. Telif ve çeviri, 80’e yakın eseri vardır. Eserleri: Şiir: Hiç (1890), Tuluat (1891), Ramazan Bahçesi (1891), Türbe-i Masumiyet (1891), Masumiyet (1893), Kahriyyat (1897), Karlı Dağdan Ses (1931), Düşünen Musiki (1932), Diğerleri : Fizyolocya-i Tefekkür (Tefekkürün Fizyolojisi [Fr. la Pensée], 1892), İki Emel (1893), Fünun ve Felsefe (Fen ve Felsefe, 2. bas. 1906), Mahkeme-i Kübra (Yüce Divan, 1907); İstanbul’da Köpekler (1909); Bir Hutbe (1909); Yaşamak Korkusu (1911); Hadd-i Te’dib (1903, 1912); Dimağ ve Melekât-ı Akliyenin Fizyolocya ve Hıfzıssıhhası (Dimağ ve Aklî Melekelerin Fizyolojisi ve Korunması, 1917); Cihan-ı İslâm’a Dair Bir Nazar-ı Tarihî ve Felsefî (İslâm Dünyasına Tarihî ve Felsefî Bir Bakış, 1922); Mükemmel ve Resimli Âdab-ı Muaşeret Rehberi (1927). Ayrıca Gustav Le Bon, Shakespeare, Schiller, Mevlânâ ve Ömer Hayyam’dan çevirileri de vardır.