ALACAHÖYÜK, Çorum’un Alaca ilçesine bağlı Haramözü Köyü
yakınlarında tarih öncesi devirlere ait bir yerleşim merkezi. Bilinen en eski
höyüklerden biridir. Burada ilk kazı 1907’de yapıldı. Asıl kazılarsa 1935-1946
arasında Hamit Zübeyr Koşay tarafından Türk Tarih Kurumu adına
gerçekleştirildi. Kazılar, höyükte dört kültür çağı yaşandığını ve on beş yapı
katı bulunduğunu ortaya çıkardı. En altta yer alan IV. kültür çağı kalkolitik
özellikler gösterir. Burada MÖ 3200-2600 yıllarına ait bakır süs eşyaları vb. bulunmuştur.
Daha üstte yer alan III. kültür çağı katlarında, MÖ 2500-2100 yıllarına ait
olduğu sanılan 13 kral mezarı, boğa, geyik ve güneş simgelerinden oluşan güneş
kursları çıkarılmıştır. MÖ 2000-1200 arasına ait II. kültür çağı katlarında
tapınak ve ev kalıntıları, Hitit plastik sanatının örnekleri bulunmuştur. I.
kültür çağı diye nitelenen, höyüğün en üstünde yer alan kattaysa Frigyalılardan
kalma buluntulara rastlanmıştır. Alacahöyük, bir açık hava müzesi durumuna
getirilmiştir. Ayrıca Alacahöyük Müzesi’yle Ankara Anadolu Medeniyetleri
Müzesi’nde buluntular sergilenmektedir.